Cristina Fernández-Armesto, socia de Casa Grande de Xanceda e neta dos seus fundadores
Casa Grande de Xanceda é froito dun soño que nace nos anos 60 da man de Victoria Armesto e Felipe Fernández. Aquel proxecto de xubilación que botou raíces na finca familiar de Mesía (A Coruña) convértese, co paso das décadas, nunha granxa con 43 traballadores, 300 vacas e 180 hectáreas. Hoxe produce 1.428 toneladas de iogur ecolóxico certificado polo Craega que chega a fogares de toda España. Líder do sector, no arranque da empresa tivo moito que ver Cristina Fernández-Armesto, neta dos fundadores. En 2002 deixou o traballo nunha multinacional en Madrid para acudir ao rescate da explotación. A Asociación de Empresarias Galicia vén de concederlle o premio Empresarias Galicia 2019 en recoñecemento á súa traxectoria.
Como se converte unha explotación a piques de desaparecer nun dos grandes produtores de leite eco de España?
Co cambio de xeración no ano 2002, asociámonos con Guillermo Martínez, veterinario de profesión e ecoloxista por convicción e, coa mirada posta en Europa, tivemos claro que o futuro para unha gandería pequena viría pola creación de valor engadido. E así fixámonos o seguinte obxectivo: elaborar alimentos de alta calidade causándolles o mínimo impacto ao medio ambiente, á saúde humana e aos animais. A resposta: converter a nosa gandería en ecolóxica. Unha vez obtida a certificación ecolóxica, decidimos chegar directamente ao consumidor coa nosa propia marca e integrando todo o proceso produtivo: desde o nacemento dos xatos, o cultivo do alimento para as vacas e o muxido ata a transformación dese leite en lácteos ecolóxicos e posterior venda coa nosa propia marca.
Desde 2004 Xanceda ten o selo do Craega. A certificación axudou a facer rendible a empresa?
A certificación ecolóxica, de por si, non axuda a converter unha empresa en rendible. Os produtos ecolóxicos son máis custosos de producir e, por tanto, as marxes non son maiores que en produtos convencionais, pero a certificación ecolóxica dáche unha diferenciación importante á hora de comercializalos. Garante aspectos medio ambientais, de elaboración e de trato animal, e isto téñeno en conta cada vez máis consumidores á hora de facer a súa compra.
O bum do leite eco coincide no espazo e no tempo coa crise láctea e o auxe de sucedáneos (soia, améndoa, avea, coco, arroz…). Cales son as claves para medrar nun mercado con tanta variedade de produtos?
Ter un produto diferenciado e con valor engadido é fundamental. Nós nunca imos poder producir grandes cantidades, nin competir coas grandes industrias en prezo. Por iso, centrámonos na calidade. Vimos que había un oco no mercado de iogures de alta calidade e decidimos apostar por iso. Desenvolvemos un iogur que se elabora usando unha técnica chamada concentración de leite. Cada iogur leva o dobre de leite para conseguir unha cremosidade 100 % natural pero coa metade de graxa (non leva natas engadidas nin leites en po).
Ecovisitas, programas infantís, liñas específicas de produto… Os nenos son o consumidor estrela de Xanceda?
Os cativos son o futuro. En Xanceda temos unha liña de iogures infantís eco especialmente deseñada para eles. O noso último lanzamento foi un iogur ecolóxico para nenos, con froitas e cenoria pero sen azucre engadido nin edulcorantes, adozados só con zume de uva.
Parécenos fundamental que os cativos saiban de onde veñen os alimentos que consomen e que desde pequenos sexan conscientes da importancia de coidar a natureza e os animais. Parte da nosa responsabilidade social é divulgar o respecto polo medio ambiente. Na nosa granxa, recibimos miles de rapaces cada ano para que coñezan todo o proceso de produción, desde o prado até a neveira.
Cada vez está máis estendida esa imaxe bucólica da vida no campo. Vostede é unha empresaria de premio. Cóntenos cales son as luces e as sombras dun negocio rural.
As luces son claramente, o medio ambiente, a natureza, os animais e a incrible biodiversidade que temos en Galicia. Temos un rural cun potencial e unha produtividade inmensos. Ademais, cada vez hai persoas con máis formación e experiencia que queren vivir no rural.
As sombras son, coma sempre, os servizos. Principalmente faltan gardarías e centros de maiores para que as persoas que queiran traballar ou emprender no rural poidan conciliar vida familiar e laboral. Tampouco están desenvolvidos algo tan básico como Internet ou o transporte público. Ademais, moitos dos servizos dispoñibles para industrias nas cidades son máis difí- ciles de atopar no rural ou resultan máis caros.
Xanceda ten un forte compromiso co rural. Un dos seus máximos expoñentes é Cultiva mazás. Que resultados está a dar este proxecto?
Cultiva mazás, ti podes ser o Steve Jobs do rural é un proxecto de responsabilidade social corporativa no que buscamos fomentar o emprendemento no rural galego para combater o gran despoboamento.
Está dirixido sobre todo a estudantes. A través de varias formacións queremos transmitirlles que crear negocios no rural é posible e que todos somos uns emprendedores potenciais. A formación está baseada en experiencias reais de éxito como Eferro, Naturavia e Orballo. Esperamos que este tipo de formacións lles poidan servir de inspiración ás nosas xeracións do rural.
O noso último movemento para darlle visibilidade ao rural foi a substitución dalgúns pasos de peóns por pasos de vaca. Xa hai catro permanentes en Galicia e gustaríanos que fosen moitos máis.
Unha receita para a xente nova. Hai que volver á aldea? Que se precisa para emprender e botar raíces no rural?
O rural galego ten moitísimas posibilidades e unhas materias primas que non se atopan noutras partes de España. As opcións son inmensas, sempre e cando sexan produtos ou proxectos que ofrezan dalgunha maneira un valor engadido. E hai que dedicarlle moitísimo esforzo á comercialización. Se algo aprendemos nestes anos é que vender é o maior reto de todos.
Cara a onde camiña Xanceda? Hai algún produto novo en proxecto?
Queremos seguir pola vía de poder ofrecer produtos que sexan sans, deliciosos e, ao mesmo tempo, coidadosos cos animais e co medio ambiente. Neste sentido, os nosos últimos dous lanzamentos estiveron en liña da demanda dos consumidores de produtos reducidos en azucre. Por iso, lanzamos un kéfir desnatado con froitas tropicais e un iogur infantil con froitas (ambos sen azucre engadido).
Tamén queremos seguir traballando en proxectos de responsabilidade social. Estamos a ultimar unha nova iniciativa dirixida aos colexios: Rosco ao rescate. Trátase dun pequeno teatro sen ánimo de lucro que se representará en centros de toda Galicia a partir de febreiro de 2020. O protagonista é Rosco, un ourizo que se ten que converter en superheroe para salvar o seu hábitat da destrución.